امضای دیجیتال چیست و اهمیت استفاده از آن برای افراد جامعه
امضای دیجیتال نوع خاصی از امضای الکترونیکی است که امضا و اسناد قابل انتقال را می توان به صورت دیجیتال و ایمن ثبت نمود. با وجود انواع مختلفی که از آن وجود دارد اما امضای دیجیتال بهترین نوع آن شناخته می شود. تمامی امضاهای دیجیتال با یک استاندارد و فرمت پذیرفته شده بین المللی عمل می کنند که پروتکل زیرساخت کلید عمومی (PKI)نامیده می شود. بنابراین از آن به عنوان امن ترین نوع امضای الکترونیکی یاد می کنند و به طور قانونی در بسیاری از کشورها استفاده از آن الزامی است.
امضای دیجیتال مشابه امضای فیزیکی است زیرا منحصر به فرد و از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. آنها از “عدم انکار”، معاملات حساس به زمان، مسیرهای بازرسی و قوانین و مقررات حمایت می کنند. زمانی که اسناد امضا می شوند، هویت فرد امضا کننده را شناسایی می کنند و در صورت نیاز از یک رد حسابرسی پشتیبانی می کنند. آنها همچنین تکنولوژی آشکار کننده دستکاری برای تضمین و اثبات اصالت سند را فراهم می کنند و تضمین می کنند که از زمان امضای قرارداد هیچ تغییری صورت نگرفته است. این امر به خصوص در زمان کار با اسناد و مدارک به صورت آنلاین بسیار مهم است.
امضای دیجیتال چگونه کار می کند؟
همانطور که در بالا ذکر شد، امضای دیجیتالی با استفاده از یک پروتکل PKI عمل می کند. این استاندارد زمانی که برای اعتبار سنجی و تایید هویت دیجیتالی از طریق رمزنگاری به دست می آید، به عنوان استاندارد طلایی در نظر گرفته می شود. در پروتکل PKI، یک الگوریتم ریاضی که تنها می تواند توسط یک کامپیوتر انجام شود، دو عدد طولانی تولید می کند که به عنوان یک جفت کلیدهای مربوط، یک کلید عمومی و کلید خصوصی عمل می کند. هر دو کلیدها برای رمز گذاری و رمزگشایی پیام، از طریق مکانیسم رمزنگاری شناخته شده به نام رمزنگاری کلید عمومی عمل می کنند. آنها با هم همکاری می کنند تا یک امضای دیجیتالی برای امضا کننده سند، که معادل هویت دیجیتالی او است، ایجاد کنند.
فواید استفاده از امضای دیجیتال
امضای دیجیتال مزایای بسیاری را در فرآیند جابجایی اسناد مالی به ارمغان می آورد و بهتر از امضای سنتی عمل می کند. در ادامه با برخی از مزایای استفاده از امضای دیجیتال آشنا خواهید شد:
– امنیت
مزیت اصلی امضای دیجیتال امنیت آن است. اینگونه امضاها اطمینان می دهند که یک سند را نمی توان بدون اطلاع دریافت کننده آن تغییری داد و امضا کاملا قانونی و مشروع است. استفاده از ویژگی های امنیتی مرتبط با امضای دیجیتال مانند پین ها، رمزهای عبور، رمزنگاری نامتقارن، مسیرهای حسابرسی و زمانبندی تضمین می کنند که اسناد ارسال شده و دریافت شده برای امضا از امنیت بسیار بالایی برخوردارند.
قابل اعتماد
هنگامی که یک امضا کننده دیجیتال یک سند الکترونیکی را امضا می کند، نیاز به تامین مدارک خاص برای انجام این اقدام دارد. اعتبارات برای هر فرد منحصر به فرد است. امضای دیجیتال یک سند معادل یک نشانه قوی است که امضا کننده موافقت خود را با امضا نشان می دهد و همچنین هویت خود را تایید می کند. از این رو، امضای دیجیتال بسیار قابل اعتماد و سازگار با قوانین است و همچنین به عنوان یک شاهد کتبی برای تایید هویت عمل می کند.
مدیریت و ذخیره سازی اسناد فیزیکی امضا شده کار دشواری است زیرا مستعد عواملی مانند دزدی، تخریب توسط آتش عمدی یا سهوا و یا دلایل دیگری هستند. بنابراین، مستعد دستکاری و در نهایت منجر به از دست رفتن بسیاری از اطلاعات محرمانه می شوند. اگر به درستی امضا و پشتیبانی شوند، اسناد دیجیتال می توانند از چنین خطراتی در امان بمانند.
صرفه جویی در زمان و هزینه
امضای دیجیتال بدون نیاز به داشتن نسخه های فیزیکی از اسناد به طور کاملا آنلاین انجام می شود . این کار زمان را در فرآیند مدیریت اسناد و به دست آوردن امضاهای فیزیکی از طرفین قرارداد، به خصوص زمانی که تعداد زیادی سند وجود دارد، حفظ می کند. به جای این که آنها را به صورت فیزیکی از طریق چاپ، پرینت، اسکن، ارسال و آماده کنید، یک کپی دیجیتال برای تمامی افراد طرف صحبت و در جهت صرفه جویی در زمان ارسال می کنید. همچنین کار مقرون به صرفه ای است زیرا هزینه کاغذ بازی ، هزینه سفر، و یا حتی اشتباهات پرهزینه را به دلیل خطاهای انسانی در هنگام جابجایی فیزیکی آنها کاهش می دهید.
زمان مانند طلا است به ویژه برای کسب و کارها . برای دریافت یک سند امضا شده با امضای دیجیتال نسبت به فرآیند امضای دستی که ممکن است روزها دریافت آن طول بکشد به زمان بسیار کمتری نیاز است. اسناد را می توان به راحتی امضا کرد و زمان ذخیره شده را می توان به سایر فعالیت های تجاری و مهم اختصاص داد. امضای دیجیتال همچنین یک ویژگی زمانبندی ارائه می دهد که عدم انکار را تضمین می کند. یکی دیگر از مزایای آن این است که اسناد را می توان در هر نقطه از جهان امضا کرد و نیاز به حضور فیزیکی نیست ، بنابراین منجر به صرفه جویی در وقت و هزینه های سفر می شود.
با امضای دیجیتال، فرآیند صرف پول برای چاپ، پست و ذخیره سازی اسناد ضروری نخواهد بود. هزینه های مسافرت نیز زمانی کاهش می یابد که یک فرد می تواند سند را از راه دور بدون ملاقات با افراد دیگر امضا کند.
اعتبار تجاری
مردم زمانی که با کسب و کارها تعامل برقرار می کنند و در این میان از امضای دیجیتال برای امضای اسناد و قراردادها استفاده می کنند، احساس امنیت بیشتری خواهند داشت. بنابراین تجربه مشتری بهبود و شهرت و اعتبار تجاری یک کسب و کار افزایش می یابد . استفاده از اسناد امضا شده توسط مشتری درست مانند بازدید از یک وب سایت با پروتکل https به جای http است. یکی دیگر از مزایای استفاده از امضای دیجیتال این است که به مشتریان اطمینان داده می شود که سازمانی که با آن سروکار دارند، مجهز به آخرین فناوری روز دنیا در کار خود است. در خصوص پروتکل SSL باید عرض شود که صندوق های قرض الحسنه که با نرم افزار گندم راه اندازی میشوند دارای پروتکل SSL هستند و این موضوع تاثیر بالایی در امنیت و تبادل اطلاعات میان مشتری و سایت دارد.
گزینه جایگزین
امضای دست نوشته یک فرد ممکن است با گذشت زمان و پا به سن گذاشتن او تغییر کند. در بعضی موارد، آسیب دست، فلج و غیره منجر به عدم توانایی فرد برای زدن یک امضای ساده می شود، در چنین مواردی امضا دیجیتال یک جایگزین خوب و منطقی است. از طرفی هنگامی که کاربر وارد حساب کاربری خود شده است رمز ورود و نام کاربری که توسط موبایل بازیابی میشود عینا معادل امضا دیجیتال مشتری است اهمیت و کاربرد این موضوع به قدری بالا است که مشتری های بانک ها با داشتن رمز ورود میتوانند میلیاردها تومان از پول خود را به صورت اینترنتی جابجا کنند.
ارتقا عملکرد
سازمان ها با استفاده از امضای دیجیتال، به شدت در سرعت، عملکرد و کارایی خود پیشرفت چشمگیری خواهند داشت. به نوبه خود، این امر موجب افزایش رضایت و حفظ مشتری می شود.
جلوگیری از جعل امضا
امضای دیجیتالی روشی است که به طور قطع می تواند از جعل امضای شخصی توسط شخص دیگر جلوگیری کند. هر فردی که در جعل هویت دیگران مهارت داشته باشد، می تواند به راحتی امضای دیگران را از طریق منابع دیگر به دست آورد و از آن برای سودجویی استفاده کند. با بکارگیری استانداردهای زیرساخت کلید عمومی خطر هر نوع جعل و سندسازی کاملا از بین خواهد رفت.
اعتبار قانونی
امضای دیجیتال همچنین در ارائه تضمین قانونی به مشتریان نیز خوب عمل می کند. آنها در بسیاری ار کشورها به رسمیت شناخته شده اند زیرا اسناد امضا شده دیجیتالی می توانند برای ارائه شواهد و پشتیبانی برای تحقیقات بیشتر، برای دادرسی در دادگاه ها ارائه شوند. بسیاری از کشورها در سراسر جهان قوانینی را برای امضای دیجیتال توسعه و تصویب کرده اند از جمله کشور ایران قوانین دیجیتال را می پذیرد.
دوستدار محیط زیست
با داشتن سازگاری با محیط زیست ، اسناد و امضای دیجیتال می توانند بسیاری از کاغذ، سوخت و انرژی را ذخیره کنند، بنابراین در انتشار کربن کاهش چشمگیری اتفاق خواهد افتاد. و این موضوع در بانکداری الکترونیکی و بانداری سبز اثبات شده است
فرآیند خودکار
فرآیند امضای دیجیتال می تواند با استفاده از چندین نرم افزار به صورت خودکار انجام شود. لینک ها را می توان برای امضای دیجیتال با ایمیل های خودکار و پیامک به اشتراک گذاشت.
بازرسی
اسنادی که به صورت دیجیتال امضا می شوند، می توانند به صاحب آنها بازگردانده شوند. این امر به ویژه برای کسب و کارها در جهت ایجاد شفافیت مفید است.
.jpg)
موارد استفاده از امضای دیجیتال
امضای دیجیتال در درجه اول به منظور ساده سازی فرآیندها استفاده می شود، سرعت چرخه عمر امضای اسناد را افزایش می دهد و یکپارچگی سند را بهبود می بخشد. دولت ها، بهداشت و درمان، خدمات مالی و سیستم های مال ارز مجازی، همگی از امضای دیجیتال برای افزایش امنیت اطلاعات بسیار حساس خود استفاده می کنند.
امروزه، بسیاری از کسب و کارها و اسناد آنلاین آنها استفاده از امضای دیجیتال را برای افزایش کارایی فرآیندهای تجارت خود استفاده می کنند، در حالی که در عین حال امنیت این اسناد را که در معاملات تجاری مهم به کار می روند تضمین می کنند. این اسناد شامل موارد زیر می شوند:
1. قراردادها و اسناد قانونی و حقوقی: بسیاری از کشورها امضای دیجیتال را به صورت قانونی به رسمیت می شناسند، از این رو آنها برای اسنادی مناسب هستند که نیاز به امضای معتبر و تضمین غیر اصلاح شده دارند.
2. توافقات فروش: امضای دیجیتال در این اسناد هم از حقوق خریداران و هم فروشندگان محافظت و آرامش خاطر هر دو طرف را فراهم می کند. هویت آنها تأیید می شود، امضای آنها به صورت قانونی ثبت می شود و می دانند که الزامات و شرط توافقنامه ها توسط هیچ شخص ثالث دیگری تغییر نخواهد کرد.
3. اسناد بانکی و مالی: بخش مالی شرکت ها می توانند فاکتورهای خود را به صورت دیجیتال امضا کرده و برای مشتریان خود ارسال نمایند. از حقوق مشتریان حمایت خواهد شد زیرا آنها می بینند که درخواست پرداخت توسط یک فروشنده مطمئن و تایید شده ارسال شده است نه یک فروشنده جعلی و پول خود را به یک حساب اشتباه و جعلی واریز نخواهند کرد.
4. داده های بهداشت و درمان: حریم خصوصی داده ها بیشترین اهمیت را در صنعت مراقبت های بهداشتی و پزشکی، به خصوص سوابق بیمار و داده های تحقیق دارد. امضای دیجیتال از اطلاعات حساس موجود در این داده ها محافظت می کند و اطمینان حاصل می کند که آنها در طول به اشتراک گذاری بین افراد واجد شرایط تغییری نمی کنند.
5. اسناد دولتی: وقتی ادارات دولتی اطلاعات را مدیریت می کنند، باید به دستورالعمل های دقیق و مقررات پایبند باشند. امضای دیجیتال این روند را ساده تر می کند آن هم به وسیله انتخاب افراد مناسب و با صلاحیت که بتوانند بدون هیچ گونه اقدامات غیر قانونی، دستورالعمل های دولت را اجرا کنند.
6. اسناد حمل و نقل: امضای دیجیتال به تولید کنندگان کمک می کند تا خطاهای حمل و نقل مانند دستکاری در اسناد یا کالاها را کاهش دهند. اسناد حمل و نقل دیجیتال در مقایسه با اسناد حمل و نقل فیزیکی در دسترس تر و از امنیت بالاتری برخوردارند.
تفاوت بین امضای الکترونیکی و دیجیتال
در حالی که اغلب افراد از عبارات به جای یکدیگر استفاده می کنند، تفاوت زیادی بین این دو مورد وجود دارد. امضای الکترونیکی به امضای قانونی و حقوقی اشاره دارد، در حالیکه امضای دیجیتالی به روش پیچیده ای از تصدیق یک سند اطلاق می شود.
با افزایش چشمگیر فناوری های دیجیتال، کسب و کارهای بیشتری ایجاد، ذخیره و انتقال اطلاعات را به صورت الکترونیکی انجام می دهند. این الگو که استفاده از آن روز به روز در حال افزایش است، نگرانی ها را برای تامین امنیت تراکنش های آنلاین از تهدیدهای جدید کاهش می دهد. امضای دیجیتال با معرفی فرآیند امضای سند مبتنی بر رمزنگاری، این مشکل را به شدت ساده کرده است. امضای دیجیتال یک روش مدرن برای تشخیص و تایید هویت افراد، اسناد، پیام ها و غیره است. امضای دیجیتال موجب شفافیت تعاملات آنلاین می شود و اعتماد بین مشتریان، شرکای تجاری و فروشندگان را افزایش می دهد.